Mahalagang tutukan ang mental health ng mga nagkasakit, gumaling sa COVID-19: eksperto

Watch more in iWantv or TFC.tv

Buong pamilya ni Nikko de Guzman ang nahawahan ng COVID-19 noong Enero, at kinailangan pang ma-admit sa ospital ng kaniyang ina dahil na rin sa pneumonia.

Makalipas ang halos 3 linggo, gumaling sila sa sakit maliban sa ilaw ng tahanan na binawian ng buhay sa ospital.

Mula noon, walang araw na hindi inaalala ni De Guzman ang kaniyang ina.

"Sa mental side, I had to deal with what’s happening here, most especially sa situation ng family ko. Ang hirap," ani De Guzman.

• COVID-19 pandemic can lead to wave of mental, neurological problems, experts warn

Ayon sa psychiatrist na si Dr. Bernadette Arcena, mahalagang matutukan ang mental health ng mga taong nagpositibo at gumaling sa COVID-19 dahil pangmatagalan ang maaaring epekto nito.

"You just imagine, you are COVID-positive. There is a feeling na am I going to live, be okay, intubated, stay in the ICU? 'Yon ang mga bagay na pumapasok sa isipan ng isang pasyente," ani Arcena.

"Being alone day and night, 'yon ang devastating daw sa mga pasyente natin," aniya.

Ayon sa isang pag-aaral sa higit 230,000 pasyente, higit 33 porsiyento o 1 sa bawat 3 COVID-19 survivor ay na-diagnose na may psychiatric disorder o sakit sa isip, ilang buwan matapos gumaling sa sakit.

Karamihan umano sa kanila'y nakakaranas ng anxiety at mood disorders.

Ipinaliwanag ng neurologist na si Dr. Monica Ang na hindi lang baga ang pinupuntirya ng COVID-19.

Maaari rin nitong atakihin ang utak ng tao, patayin ang malulusog na brain cells, at magdulot ng malalang impeksiyon o komplikasyon sa central nervous system.

"Ito ay pwedeng magdulot ng brain damage at nerve damage sa mga susunod na linggo at buwan," ani Ang.

"Paminsan naaapektuhan ang parte ng brain na nagkokontrol ng memorya at pag-iisip," dagdag niya.

Sa parehong pag-aaral, may mga naitalang kaso ng stroke at dementia sa mga pasyenteng gumaling na sa COVID-19.

Bagaman mababa lamang ang bilang, mas nakita ito sa mga nagkaroon ng severe symptoms.

Sa higit isang taong laban ng bansa sa COVID-19, maraming survivor ng sakit na rin aniya ang nakararanas ng pagkahilo, pagkalito, pananakit at pamamanhid ng ugat, hirap sa pag-iisip, at problema sa memorya.

"Habang tumataas ang census ng ating positive COVID cases, tumataas din ang number of COVID survivors. Mas marami tayong nakikita na cases ng COVID survivors who are inflicted with complications ng nerve damage, problems in thinking," sabi ni Ang.

Ipinayo ng mga eksperto na mahalagang magkaroon ng support group sa mga kapamilya at kaibigan, lalo na sa mga COVID-19 patient at survivor.

• Facebook group nagbibigay suporta sa mga positibo sa COVID-19
• Is there a right way to send sympathies to the bereaved? Experts weigh in

"It is important to talk about how you are doing, nakakamusta natin ang members ng pamilya. Magtulungan tayo at this point in time. We need togetherness at this point in time," ani Arcena.

"Napakahalaga ng support group sa pangangalaga sa mental health. Pati na ang maayos na tulog at maayos na exercise ay huwag dapat balewalain kahit ngayong pandemya," sabi naman ni Ang.

-- Ulat ni Bianca Dava, ABS-CBN News